strona głónamapa stronykontakt

Kasze i ryż

* * *

Szczegółowe przepisy na poszczególne potrawy
a także inne informacje
znajdują się
w pliku do pobrania: "Kasze i ryż"
- link na dole tego artykułu


KASZA to obłuskane ziarno zbóż w postaci ziarna pełnego, rozdrobnionego (łamanego) lub gniecionego (płatki). Z ziaren zbóż otrzymuje się także: mąkę oraz otręby.

Ziarna zbóż zawierają w swoim składzie przede wszystkim:

- Węglowodany w postaci złożonej, które w organizmie rozkładają się powoli i dostarczają paliwa potrzebnego do pracy mózgu i wszystkich innych komórek.

- Błonnik (w kaszach grubych i otrębach), który oczyszcza organizm ze szkodliwych substancji, chroni przed nowotworem układu trawiennego, obniża poziom cholesterolu, reguluje perystaltykę jelit, usuwa produkty przemiany materii.

- Białko - ok. 100 g kaszy ma ok. 10 g białka roślinnego, ale brakuje w nim lizyny i tryptofanu (aminokwasów, których nasz organizm nie potrafi wytwarzać sam). Dlatego dobrze jest łączyć kaszę z mlekiem. Białko kompletne jest w kaszy gryczanej.

- Witaminy z grupy B - likwidują stres, zapobiegają zmęczeniu i depresji, korzystnie wpływają na układ odpornościowy.

- Składniki mineralne m.in. potas obniżający ciśnienie, żelazo zapobiegające niedokrwistości oraz magnez korzystnie działający na układ nerwowy i pracę mięśni (w tym sercowego). Kasze są też całkiem dobrym źródłem wapnia, miedzi, manganu i krzemu.

- Rutynę, która walczy z wolnymi rodnikami, zapobiega starzeniu się organizmu, wzmacnia naczynia krwionośne.


CO Z CZEGO


Z jęczmienia:

● kasza jęczmienna gruba (pęczak),
● łamana - średnia lub drobna (mazurska, wiejska, perłowa),
● płatki jęczmienne

Kasza jęczmienna jest źródłem witaminy PP (niacyny), która skutecznie obniża poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne i poprawia wygląd skóry. Zawiera błonnik rozpuszczalny, który zapobiega zaparciom, wzdęciom i bólom brzucha towarzyszącym zaburzeniom trawienia.

Z gryki (tatarki):

● kasza gryczana palona,
● nie palona (krakowska)

Zawiera dużo białka o wysokiej wartości odżywczej - bogatego w lizynę i tryptofan, których nasz organizm sam nie potrafi wytwarzać. Ponadto kasza gryczana zawiera sporo kwasu foliowego, jest zasobna w magnez, cynk, mangan oraz potas i fosfor. W przeciwieństwie do innych kasz nie zakwasza organizmu. Kasza ta jest wskazana dla osób cierpiących na kruchość naczyń krwionośnych, żylaki, hemoroidy. Nie zawiera glutenu, może być stosowana w diecie bezglutenowej. Najsmaczniejsza i najzdrowsza jest gotowana na sypko. Doskonała ze zsiadłym mlekiem. Można z niej przyrządzać placki, pasztety, zapiekanki lub zemleć w młynku i używać zamiast mąki gryczanej.

Z prosa:

● kasza jaglana

Wartości kaszy jaglanej trudno przecenić. Ma mało skrobi, za to dużo białka. Jako jedyna wśród kasz jest zasadotwórcza. Wyróżnia się najwyższą zawartością witamin z grupy B: B1, (tiaminy), B2 (ryboflawiny) i B6 (pirydoksyny) oraz żelaza i miedzi. Zawiera dość dużo krzemu, który dodatnio wpływa na stan zębów, paznokci, włosów i skóry. W prosie znajduje się również lecytyna, która poprawia pamięć i reguluje ilość cholesterolu we krwi. Nic tak dobrze, jak właśnie kasza jaglana, nie usuwa z organizmu toksyn powstałych z jedzenia zakwaszających produktów, np. cukru. Warto pojeść przez kilka dni wyłącznie ugotowaną kaszę jaglaną, by oczyścić swój organizm. Ponadto usuwa nadmiar wilgoci z organizmu, czyli różnego rodzaju śluzy, np. podczas kataru, kaszlu przy chorobach płuc lub oskrzeli, a zawarte w niej antyoksydanty zapobiegają powstaniu raka. Jest lekkostrawna i nie powoduje wzdęć. Może być stosowana w diecie bezglutenowej. Doskonale smakuje ze wszystkim.

Z pszenicy:

● krupy pszeniczne (obłuskane całe ziarno),
● kuskus,
● manna,
● płatki pszeniczne

Kasza manna zawiera niewiele błonnika, witamin i minerałów, natomiast wśród innych kasz wyróżnia ją wysoka zawartość jodu. Jest lekkostrawna i ma dużo skrobi. Najsmaczniejsza jest gotowana na gęsto (rozklejona). Można z niej przygotować zupy mleczne, kremy i budynie, a także stosować zamiast makaronu do rosołu lub zupy grzybowej. Kuskus to drobna kasza z pszenicy durum, którą wystarczy zalać wrzątkiem i odstawić na 10 minut. Jest łatwo strawna i sycąca, bogata w węglowodany i białko. Nie zawiera jednak błonnika. Znakomicie smakuje na ciepło i na zimno, jako składnik sałatek, nadaje się zarówno do dań ostrych, jak i słodkich.

Z kukurydzy:

● grysik kukurydziany
● płatki kukurydziane
● kaszka kukurydziana

Choć kukurydza nie jest zbożem zwykle włącza się ją do grupy kasz ze względu na podobny skład i sposób przygotowania do spożycia. Pełne ziarno można spożywać w postaci gotowanej (ziarno świeże) lub prażonej (ziarno wysuszone). Po rozdrobnieniu otrzymuje się kaszę kukurydzianą (grysik lub drobną kaszkę do kleików) oraz płatki kukurydziane. Ma sporo "dobrego tłuszczu" oraz witaminę E. Wapnia jest w niej prawie tyle co w mleku. Białko zawarte w kukurydzy nie wywołuje odczynów alergicznych i dlatego kaszkę kukurydzianą poleca się w żywieniu niemowląt zamiast kasz pszennych. Może być stosowana w diecie bezglutenowej.

Z żyta:

● płatki żytnie

Żyto jest dobrym pokarmem wzmacniającym, energetycznym, pożytecznym w stanach osłabienia organizmu. Zawiera dużo błonnika, witamin oraz składników mineralnych m.in. potasu, fosforu, wapnia i magnezu. Oprócz spożywania płatków żytnich warto wykorzystywać mąkę żytnią np. do wypieków albo panierek i sporządzania żuru. Wysoką wartość ma żyto skiełkowane, ale zawsze musi być ono świeżo skiełkowane.

Z owsa:

● płatki owsiane

Płatki i otręby owsiane należą do grupy pokarmów mających zdolność obniżania poziomu cholesterolu. Owies zawiera też substancje pobudzające czynności tarczycy oraz substancje psychoaktywne, które pomagają w przezwyciężaniu stanów depresyjnych.

Z ryżu:

● ryż niełuskany brązowy,
● ryż łuskany gruby, średnioziarnisty, długoziarnisty
● płatki ryżowe
● kaszka ryżowa

Ma bardzo dobre proporcje aminokwasów, co powoduje, że jego białko jest bardzo wartościowe i prawie w pełni przyswajalne. Posiada również rzadkie i cenne biopierwiastki: mangan, cynk i fluor. Najzdrowszy ryż to ryż brązowy niepolerowany, bo w łusce ryżu jest najwięcej witamin z grupy B. Ryż jest lekkostrawny i doskonale sprawdza się we wszystkich możliwych kompozycjach kulinarnych.


Gotowanie kasz - wskazówki ogólne

Nie ma kaszy, którą by można wykorzystać do wszystkiego. Najbardziej uniwersalny zdaje się być ryż, bo łatwo ugotować go zarówno na sypko jak i rozkleić, a także może być bazą dla różnych zestawień smakowych. Kasze gruboziarniste najlepsze są ugotowane na sypko. Przed gotowaniem grube kasze powinny być opłukane i dobrze jest je wcześniej namoczyć choćby na godzinę. Kasze drobne nadają się do zup i sałatek oraz na kleiki. Płatki są świetnym dodatkiem do deserów, a w kotletach i zapiekankach regulują ich konsystencję.

Najczęściej kasze gotuje się w ten sposób, że wsypuje się ją do odpowiedniej ilości wrzącej osolonej wody z dodatkiem tłuszczu i gotuje pod przykryciem, aż kasza wchłonie całkowicie wodę, a następnie utrzymuje się ją w wysokiej temperaturze aż kasza „dojdzie" (na gorącej płytce, w piekarniku, w termosie albo starym sposobem w poduchach). Podczas gotowania kaszy nie należy mieszać.

Aby kaszę rozkleić należy gotować ją w 5-8 razy większej ilości wody od objętości kaszy aż do chwili jej całkowitego rozgotowania się.

Bardzo smaczne kasze na sypko uzyskuje się jeśli suchą kaszę wypraży się przez parę minut na patelni na gorącym tłuszczu i dopiero taką wyprażoną wsypie do wrzącej osolonej wody. Wyprażoną kaszę gotuje się szybciej, bo gdy kasza całkowicie wchłonie wodę jest już ugotowana.

Kasze (a zwłaszcza krupy pszeniczne i pęczak jęczmienny) dobrze się gotuje w żeliwnym emaliowanym garnku z ciężką pokrywą. W takim garnku kasza się nie przypala, woda nie odparowuje, a wytworzone wewnątrz podciśnienie powoduje, że kasza gotuje się szybko - jak w szybkowarze.


Orientacyjne proporcje kaszy i wody - gotowanie na sypko (lub gęsto)

Pęczak sypki x 3
Kasza jęczmienna łamana x 2
Kasza gryczana palona x 2
Kasza gryczana nie palona x 1,5
Kasza jaglana x 3 - 5
Grysik kukurydziany x 2,5
Kasza manna x 3
Ryż x 1,5 - 2

Korzystnie jest łączenie w jednym posiłku kasz i ryżu z ziarnem roślin strączkowych, czyli łączenie różnych rodzajów aminokwasów, dzięki czemu uzyskuje się wzrost wartości białka nawet do 50%.


PRZEPISY

Przedstawione poniżej przepisy to nie tylko pomysły na różne zestawy; pokazują także różne sposoby przyrządzania potraw na bazie kasz. Wiele przepisów znajduje się także w innych rozdziałach, gł. w: Obiadowe rozmaitości, Coś do chleba.

Pasty do chleba - przepis w rozdz. Coś do chleba

Kasza z warzywami albo warzywa z kaszą - przepis w rozdz. Obiadowe rozmaitości

Gołąbki z kaszą i pieczarkami
Kasza jęczmienna z grzybami
Pęczak zapiekany z kapustą
Budyń z pęczaku z suszonymi owocami
Krokiety z pęczaku i surowego szpinaku
Kasza gryczana z brokułami i oliwkami
Kasza gryczana z pieczarkami
Kasza gryczana z porami
Risotto z kaszy gryczanej
Kotlety z kaszy gryczanej z rzeżuchą
Kasza jaglana na sypko
Kasza jaglana z warzywami
Kasza jaglana z dynią i cebulą
Kasza jaglana zapiekana z kalafiorem
Zapiekanka z kaszy jaglanej, ziemniaków i kiszonej kapusty
Kasza jaglana z dynią i kapustą kiszoną
Kasza jaglana z suszonymi owocami
Kasza jaglana zapiekana z powidłami
Podpłomyki z kaszy jaglanej
Placki z kaszy jaglanej
Pszenica z marchewką
Kutia
Kuskus z bobem i marchewką
Kuskus z mrożoną mieszanką warzyw
Kasza manna w kostkach
Kasza manna gęsta z warzywami suszonymi
Kasza kukurydziana zapiekana z groszkiem i pomidorami
Kasza kukurydziana zapiekana „na słodko"
Kotleciki z mąki kukurydzianej i jarzyn
Naleśniki z mąki kukurydzianej
Placki z płatków jęczmiennych i owsianych z orzechami
Placki z płatków owsianych i marchwi
Placuszki z płatków owsianych i pomidorów
Pieczona mieszanka do muesli
Muesli z jabłkami
Muesli wielozbożowe

Ryż sypki
Ryż z fasolką mung
Ryż ze szpinakiem
Ryżowe placki
Ryżowe kotlety z granulatem sojowym
Zapiekanka z ryżu i warzyw
Kulki ryżowe
Wielkanocne jajka ryżowe
Ryż z owocami

Kasze i ryż
Copyright © Medytacyjne Stowarzyszenie Najwyższej Mistrzyni Ching Hai w Polsce